1. Ang “Mga Sulat Ngadto sa Iglesya” mao ang mga sulat ni Pablo ngadto sa Mga Taga-Roma, Mga Taga-Corinto, Mga Taga-Galacia, Mga Taga-Efeso, Mga Taga-Filipos, Mga Taga-Colosas, ug Mga Taga-Tesalonica. Kini sila adunay sulod sa kadaghanan sa “tibuuk kamatuuran” nga propesiyanhong gisulti ni Hesus diha sa Juan 16:13, nga mao, ang tibuuk kamatuuran nga kita isip mga Kristohanon karon kinahanglang masayod aron kita mag-kinabuhi sa kinabuhi nga gusto sa Dios. Ang hustong kahibalo unsa kining gipasabut diha sa Biblia isip mga “pagdumalahan,” nga mao ang pag-ila sa nagkalainlaing mga paagi sa pagdumala sa Dios uban sa katawhan lagbas sa kapanahonan, maoy yawi sa pagsabut sa bautismo. Ang Kasulatan nagasulti kanato nga lagbas sa kasaysayan sa katawhan, adunay tulo lamang ka grupo sa katawhan (“Mga Hudiyo, mga Hentil, ug ang Iglesya sa Dios”, [sa ato pa, mga Kristohanon] I Mga Taga-Corinto 10:32-KJV). Kung dili kita makasabut unsa nga bahin sa Kasulatan ang pihong gisulat alang niining mga grupoha, ang Biblia magkasumpakiay diha sa iyang kaugalingon. Alang sa tinibuuk nga pag-lantaw niining talandugong hilisgutan, amo kang i-refer sa among libretto, Defending Dispensationalism ug sa among audio-tape, The Purpose of the Ages (May/June 97). Sira 2. Diha sa Biblia, ang “usa ka Kristohanon” mao ang usa ka tawo nga misugid kang Hesu-Kristo isip iyang Ginoo ug nagtoo nga ang Dios nagbanhaw kaniya gikan sa mga minatay sumala sa gisulti diha sa Mga Taga-Roma 10:9. Ug dayon ang usa ka tawo naluwas pinaagi sa “pagkahimugso pag-usab sa dili madunoton nga binhi” (I Pedro 1:23-KJV) ug nga mahimong bahin sa Iglesya nga mao ang Lawas ni Cristo nga nagsugod sa Adlaw sa Pentekostes, sumala sa gitala diha sa Mga Buhat 2. Tan-awa ang among libreto, Pagkahimong Usa Ka Kristohanon. Sira 3. Diha sa orihinal sa gituga sa Dios nga Kasabutan, wala hatagi’g kalahian ang dagkong mga letra ug ang gagmay’ng mga letra. Kana nagpasabut nga ang naghimo ug dagkong letra gi-dugang lamang sa usa ka maghuhubad. Diha sa iningles nga pinulongan, ang kahulugan sa pipila ka mga pulong dili mausab kung kini sila kapitalon, sama sa “dog”, apan ang uban nga mga pulong mausab pag-ayo ang kahulugan, sama sa “mark.” Kini mausab gikan sa pagkamarka diha sa bongbong ngadto sa usa ka tawo nga gihinganlan og Mark. Mao usab kana ang mahitabo sa mga pulong “balaang espiritu” diha sa Biblia. Ang “Balaang Espiritu” maoy usa sa daghang mga ngalan o titulo sa Dios, ang Amahan sa atong Ginoong Hesu-Kristo ug ang Mag-bubuhat sa tanang mga butang, ang bugtong matuud nga Dios. Apan ang “balaang espiritu” mao ang gasa nga balaang kinaiya sa Dios ug gahum nga madawat sa matag Kristohanon sa takna sa iyang pag-katawo pag-usab. Ang konteksto lamang ang moila kung ang “balaang espiritu” angayan bang kapitalon o dili ba, ug ang kadaghanan sa mga maghuhubad sa Biblia na-pakyas sa paghatag sa hustong kalahian tali sa Naghatag (ang Dios) ug sa gasa (ang Iyang kinaiyahan). Kini nakamugna ug walay hunong nga kalibog sa mga Kristohanon. Sira 4. Ang “Balaang Espiritu” angayan nga hubaron og “balaang espiritu” tungod kay wala man kini artikulo nga “ang” diha sa Griyego nga teksto, ug nga kini nagpasabut sa gasa gikan sa Dios, ang Iyang balaang kinaiyahan nga gibubo ni Hesu Kristo diha sa kasingkasing sa matag tawo sa takna sa iyang pag-katawo pag-usab. Ang “Balaang Espiritu” nagpasabut sa Dios mismo, ang Naghatag sa gasa. Sira 5. Sa kultura ug kostumbre sa biblikanhon nga mga panahon, ang “ngalan” sa usa ka tawo nagrepresentar sa tibuuk nga kagahum ug kahinguhaan luyo nianang maong ngalan. Sama ra kini sa atong modernong mga panahon sa dihang ang usa ka pulis moingon, “sa ngalan sa balaod, hunong,” siya gipaluyohan sa tibuuk kagahum ug katungod nianang maong local nga pangagamhanan. Sira 6. Walter L. Wilson, A Dictionary of Bible Types, (Hendrickson Publishers, Inc., Peabody, MA, 1999, p. 452.)Sira
7. NIV Study Bible, nota sa Mateo 3:15, p. 1446. Sira
8. A Dictionary of the Bible (Hendrickson Publishers, Peabody, MA, sa orihinal gipatik sa T. & T. Clark, Edinburgh, 1898, gi-imprinta pag-usab sa 1988), James Hastings, “Baptism,” Vol. 1, p. 239. Sira 9. Biblical Archeology Review, March/April 2002, “They are Ritual Baths,” Ronny Reich, pp. 50-55. Sira 10. Tan-awa ang among basahon, Righteousness-Every Christian’s Gift from God. Sira
11. Adunay mga 50 ka mga dapit diha sa Mga Buhat ug sa mga Sulat ngadto sa Iglesya, diin wala ang artikulong “ang” sa unahan sa mga pulong “balaang espiritu.” Halos sa matag higayon niana, ang “balaang espiritu” nga gipasabut mao ang gasa, dili kay ang Naghatag sa gasa. Sira 12. Alang sa kompletong pagtan-aw sa relasyon sa Mga Sulat ngadto sa Iglesya, tan-awa ang The Church Epistles ni E.W. Bullinger. (Eyre and Spottiswoode, England, 1906). Sira 13. Ang Griyegong teksto sa tinitik mabasa, “diha sa usa ka espiritu.” Kini nagpasabut ngadto sa usa ka gasa nga balaang espiritu diin ngadto gituslob pag-ayo ang matag Kristohanon. Bisan pa niana, kadaghanan sa mga hubad sa Biblia mabasa sama sa NIV: “pinaagi sa usa ka espiritu.” Kini maoy usa ka komon nga gamit isip instrumento sa kaso nga datibo, ug nga kini usab usa ka husto nga hubad niining maong hugpong sa mga pulong. Apan kong ang pulong “Espiritu” kapitalon ug hubaron isip persona, kana nga persona mao si Hesu Kristo, ang atong magbabautismo. Atong mapamatud-an diha sa Biblia nga si Jesus gitawag og “ang Espiritu” diha sa II Mga Taga-Corinto 3:17 (“Kay ang Ginoo [si Hesus] mao man ang Espiritu…”) ug diha sa Pinadayag 2:7 (Ang may igdulungog, magpatalinghug sa giingon sa Espiritu sa mga Iglesya”). Sa teknikal ang “diha sa usa ka espiritu [si Hesus, sa 1:12-19] ug ang “pinaagi sa usa ka espiritu” managsama nga husto, ug ang magbasa gikan sa Griyego nga teksto makakita niini. Kini mao ang usa ka garay sa panulti nga gitawag og Amphibologia o doble ang kahulugan, sa dihang ang usa ka hugpong sa mga pulong adunay duha ka mga kahulugan. Sira 14. Tan-awa ang among basahon, The Gift of Holy Spirit, Every Christian’s Devine Deposit, p. 34. Sira 15. Daghang Kristohanong mga karismatik hustong niila nga dunay tulo ka mga higayon nga daw sila “gipatapot ngadto” sa gahum sa Dios diha sa mas labaw pa kay sa kasarangang paagi. Kini kasagaran mahitabo diha sa pagsangyaw, sa pagtudlo, ug sa pagministeryo sa pag-ayo ug mga masakiton. Ang makasusubo kay kining maong tinuud nga kasinatian gi-sayop man paghingalan ingon nga “ang pag-dihog.” Subay sa termino sa Biblia, ang matag usa ka Kristohanon “gidihogan na” uban sa gasa nga balaang espiritu sa takna nga siya mahimogso pag-usab, ug wala nay dugang pang “pag-dihog” nga gi-hisgutan diha sa mga Sulat Ngadto sa Iglesya. Unsa man diay kining kasinatian nga sa tinuud nasinatian sa mga Kristohanon sa dihang sila gipalihok labaw sa kasarangan? Ang I Mga Taga-Corinto 12:6 nag-ingon: “Ug may nagkalainlaing mga bulohaton; apan mao ra nga Dios ang nagbuhat sa tanang mga butang diha sa tanan.” Ang mga pulong “bulohaton” ug “naga-buhat” mao ang Griyegong mga pulong energema (noun-kangalanan) ug energeo (verbo), nga nagpasabut ngadto sa espirituhanong pagpalihok nga mahimong masinatian sa matag Kristohanon. Ang Ginoong Hesus maoy tinuud nga: “nagpalihok” sa mga Kristohanon pinaagi sa gasa nga balaang espiritu, ug tungod kay mao man kana ang bokabularyong gigamit sa Dios diha sa Iyang Pulong, ang atong pag-gamit sa samang bokabularyo maka-tabang kanato sa pagkahiusa diha sa atong gitoohan. Sira 16. Makasusubo nga ang nag-unang mga Kristohanon kinsa nakasabut sa tinuud nga bautismo dili kaigo ang gidaghanon alang sa pag-usab sa Kristohanong kalibutan. Ang gugma sa ritwal, ang pangandoy sa pipila ka mga seremonyas nga nagpihig kinsa ang “Kristohanon,” kinsa ang dili, ug ang pagdominar sa Iglesyang Romano Katoliko sulod sa kapin sa usa ka libo ka mga katuigan sa pagkatinuud maoy nag-papas sa kamatuuran nga ang “landong,” ang bautismo sa tubig, gialid-an na sa kamatuuran nga pagtuslob ngadto sa balaang espiritu. Ang Repormasyon naka-himo sa kausaban diha sa ritwal nga bautismo sa tubig apan, alang sa dakong bahin niini, ang Protestanting mga ka-Iglesyahan wala pa makakaplag sa dakong kamatuuran ug panabut mahitungud niini. Sira 17. Ang gamit sa “nag-uban” inay nga “nagsunod” diha sa ubang mga bersyon dili angayan. Ang Griyegong pulong niini nagpasabut “nagsunod.” Kini gi-hubad og “nagsunod” o “sunod” sulod sa 73 ka mga higayon diha sa NIV, ug “nag-uban” sulod sa duha lamang ka higayon (usa dinhi, ug kausa usab sa dihang ang mga tinun-an “nagsunod” kang Kristo.) Makasusubo kaayo nga ang NIV nag-hubad og “nag-uban,” tungod kay si Kristo wala man “nag-uban” sa mga Israelinhon. Siya nagsunod lamang kanila sa higayon, sa ato pa, nagsunod siya diha sa kasaysayan. Sira 18. Alang sa dugang kasayuran mahitungud sa kaluwasan nga nabatunan sa matag Kristohanon, basaha ang among libro, The Christian’s Hope: The Anchor of the Soul (sa iningles lamang nga pinulongan); ug ang among gi-rekord nga teyp, Justification by Faith (Sep/Oct 95); Saved, Sealed, and Secure in Christ (Nov/Dec 95). Sira 19. Basaha ang among booklet, Beyond a Reasonable Doubt: 23 Arguments for the Historical Validity of the Resurrection of Jesus Christ. Sira 20. Basaha ang among libro, The Christian’s Hope, The Anchor of the Soul. Sira 21. Susiha ang among libro, One God & One Lord: Reconsidering the Cornerstone of the Christian Faith. Sira 22. Alang sa halawum nga pagtan-aw sa daghang bahin sa kaluwasan sa Kristohanon, amo kang giawhag sa pag-paminaw sa among gi-rekord nga teyp, Why the New Birth is the Miracle of All Miracles (May/June 98). Sira 23. Aan Eyre, The Protestors (Billing and Sons Limited, Worchester, Great Britain, 1985, p. 49). Sira
|